Temtiad Crist

Temtiad Crist

Enghraifft o'r canlynol	stori Feiblaidd, pericope, verse of the Bible
Rhan o	Matthew 4
Cymeriadau	Iesu, diafol
Lleoliad	Mynydd y Temtasiwn
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Stori Feiblaidd a geir yn efengylau Mathew, Marc a Luc yw Temtiad Crist. Yn ôl y testunau hyn, wedi i'r Iesu gael ei fedyddio gan Ioan Fedyddiwr, fe ymprydiodd yn Anialwch Jwdea am ddeugain niwrnod. Ymddangosodd Satan iddo, a cheisiodd ei demtio. Gwrthodai pob un demtasiwn ganddo, ac ymadawodd Satan a dychwelodd Iesu i Galilea.

Y temtasiynau a gynigwyd gan Satan oedd pleseryddiaeth, myfïaeth, a materoliaeth, ar ffurf fydol ei foddhad, ei nerth, a chyfoeth. Gelwir y rhain gan Ioan yr Efengylydd yn ei lythyr cyntaf yn "blys am bleserau corfforol, chwant am bethau materol, a brolio am beth sydd gynnon ni a beth dŷn ni wedi'i gyflawni".^[1] Cyferbynnir y tair temtasiwn hon â'r rhinweddau diwinyddol: ffydd, gobaith, a chariad; y delfrydau trosgynnol: gwyddoniaeth, celfyddyd, a chrefydd; a'r gorchymyn gan Iesu i garu Duw "â'th holl galon, ac â'th holl enaid a'th holl feddwl" (Mathew 22:37).^[2]

Hanes cryno a geir gan yr efengylydd Marc. Disgrifir y temtiad yng ngeiriau Iesu a Satan gan Fathew a Luc. Gan fod elfennau'r stori yn ôl Mathew a Luc yn debyg eu ffurf, hynny yw ymgom yn hytrach nag adroddiant manwl, cred nifer o ysgolheigion bod y manylion hyn sy'n ychwanegol ar destun Marc yn deillio o'r ffynhonnell dybiedig "Q", rhyw gasgliad o ddywediadau neu logia Iesu. Ni sonir am demtiad Crist yn yr Efengyl yn ôl Ioan, ond dywed Iesu: "fod Satan, tywysog y byd hwn, ar ei ffordd. Ond does ganddo ddim awdurdod drosof fi."^[3]

Mae amryw ddamcaniaethau wedi eu cynnig gan ysgolheigion Beiblaidd i geisio esbonio temtiad Crist. Cred nifer o Gristnogion yn wirionedd y stori yn ôl yr efengylau. Rhai a dybiant i'r cyfan ddigwydd mewn gweledigaeth: eraill, fod y demtasiwn wedi ei hawgrymu yn fewnol, neu i feddwl Iesu, eraill drachefn, mai dameg ydyw o eiddo Iesu Grist, ac efe ei hun yn destun iddi.

1. ↑ 1 Ioan 2, beibl.net. Adalwyd ar 11 Mai 2017.
2. ↑ Mathew 22, beibl.net. Adalwyd ar 11 Mai2017.
3. ↑ Ioan 14, beibl.net. Adalwyd ar 11 Mai 2017.